شاید زمانی که صحبت از کشورهای ممنوعه میشود، فکر کنید منظور کشورهایی است که ورود به آنها خطراتی را برای شما به همراه دارد. اما در حوزه ویزا، واژه «ممنوعیت» بیشتر به معنای عدم صدور ویزای توریستی یا اعمال سختگیریهای بسیار زیاد در فرایند اعطای آن است.
در حقیقت، «ممنوعیت» به معنای مطلق آن، یعنی ممنوع بودن ورود یک ملیت خاص نیست! از آن گذشته، قوانین ویزا دائماً در حال تغییر بوده و با توجه به عوامل تأثیرگذار متعدد، ممکن است برخی کشورها قوانین مهاجرتی خود را برای ایرانیان و سایر کشورها به سرعت تغییر دهند.
چرا سختگیری در صدور ویزا برای شهروندان ایرانی رایج است؟
بالا بودن میزان سختگیری در فرآیند صدور ویزا برای ایرانیان، بیش از هر چیز به اعتبار پایین پاسپورت ایران در سطح بینالمللی باز میگردد. این محدودیتها عموماً ناشی از دلایل سیاسی، روابط بینالمللی یا ملاحظات امنیتی کشورهای مقصد است و نباید آن را با تبعیض نژادی یا قومی اشتباه گرفت.
مهمترین عواملی که صدور یا ممنوعیت صدور ویزا را تحت تأثیر قرار میدهند، عبارتند از:
- روابط سیاسی: تأثیر کلی و نوسانات روابط سیاسی بین ایران و کشور مقصد، مستقیماً بر روند و سرعت صدور ویزا اعمال میشود و میتواند منجر به تغییرات ناگهانی در قوانین شود.
- ریسک بالای عدم بازگشت: سفارتخانهها و افسران ویزا نگران احتمال اقامت غیرقانونی یا درخواست پناهندگی پس از انقضای ویزا بوده و همواره به دنبال کاهش ریسکهای احتمالی هستند.
- وضعیت مالی متقاضی: وضعیت کلی اقتصادی کشور و ارتباط آن با تمکن مالی متقاضی سنجیده میشود. شرایط اقتصادی با وابستگی قوی و غیرقابل انکار به کشور (شغل، ملک، خانواده) رابطه مستقیم دارد.
فهرست کشورهای ممنوعه برای ایرانیان
مطابق قانون گذرنامه، پاسپورت ایران برای سفر به تمامی کشورهای جهان اعتبار دارد مگر به کشورهایی که دولت مقتضی مسافرت اتباع ایران را به این کشورها ممنوع و یا محدود کرده باشد. فهرست زیر شامل مقاصدی است که براساس موانع دیپلماتیک و سیاسی-امنیتی، برای ایرانیان ویزای توریستی صادر نمیکنند:
1. ایالات متحده آمریکا
محدودیت صدور ویزا و ممنوعیت ورود شهروندان ایران به آمریکا، پیشتر در دوره اول ریاست جمهوری ترامپ اعمال شد. پیش از این، فرایند درخواست ویزا از طریق سفارتهای آمریکا در یک کشور ثالث (مانند ارمنستان یا ترکیه) همچنان امکانپذیر بود و این ممنوعیت به صورت موقت برداشته شد.
اما در حال حاضر، دولت آمریکا با تکرار ممنوعیتها، صدور تمامی ویزاهای مهاجرتی و غیرمهاجرتی، از جمله ویزای توریستی آمریکا (B1/B2)، را به حالت تعلیق در آورده است. تا زمان تغییر رسمی این قوانین، تنها موارد بسیار خاص و دستهبندیهای استثنایی مجاز به دریافت ویزای آمریکا خواهند بود.
2. فلسطین اشتغالی
سفر به سرزمینهای اشغالی از دو جهت غیرممکن و ممنوع تلقی میشود: نه تنها اسرائیل به دلیل ممانعت از ورود به شهروندان ایرانی ویزا صادر نمیکند، بلکه مطابق قانون گذرنامه ایران، استفاده از پاسپورت ایران برای سفر به این منطقه غیرقانونی بوده و دارنده آن حق ورود را ندارد.
3. عربستان سعودی
ایرانیان نمیتوانند مستقیماً از طریق سامانه ویزای الکترونیک برای ویزای توریستی انفرادی اقدام کنند. پس از ازسرگیری روابط، صدور ویزا عمدتاً برای حج، عمره و ویزای تجاری/کاری و از طریق سفارت یا آژانسهای مجاز انجام میشود. سفر زیارتی نیازمند پاسپورت زیارتی است و ویزا با هماهنگی سازمان حج و زیارت بهصورت الکترونیکی صادر میشود.
استثنا: افراد دارای اقامت معتبر یکی از کشورهای شورای همکاری خلیج فارس (GCC)، باید برای کسب اطلاعات دقیق در مورد روش درخواست، مستقیماً با سفارت یا کنسولگری عربستان در کشور محل اقامت خود تماس بگیرند.
4. اردن
ایران در فهرست کشورهای محدود شده (Restricted) قرار دارد. این بدان معناست که ایرانیان نمیتوانند ویزای اردن را در بدو ورود دریافت کنند و باید پیش از سفر، برای دریافت تأییدیه ورود از وزارت کشور اردن اقدام نمایند. لازم به ذکر است که تسهیلاتی مانند داشتن مجوز اقامت معتبر در کشورهایی نظیر استرالیا یا GCC، شامل حال اتباع ایران برای تسهیل ویزای اردن نمیشود. در صورت دریافت تاییدیه، ارائه باید پرینت آن در هنگام ورود الزامی است.
5. مراکش
با قطع روابط ایران و مراکش، در حال حاضر امکان سفر با ویزای توریستی و دریافت آن عملاً برای ایرانیان وجود ندارد. مراکش معمولاً دارندگان ویزای شینگن یا ویزای کانادا معتبر را از اخذ روادید معاف میکند، اما ایرانیان حتی امکان بهرهمندی از این تسهیلات را نیز ندارند. کلیه درخواستهای اتباع ایران باید ابتدا به وزارت کشور مراکش ارجاع داده شود و معمولاً درخواستهای ثبت شده پاسخ مثبتی دریافت نمیکنند.
6. مصر
ویزای توریستی مصر به شکل انفرادی برای ایرانیان صادر نمیشود. سفرها معمولاً فقط در قالب تورهای گروهی با مجوز امنیتی خاص و از طریق آژانسهای مشخص امکانپذیر است. در حال حاضر، این تورها بیشتر ویژه افرادی است که دارای پاسپورت دوم هستند و ویزای مصر بهصورت فرودگاهی برایشان صادر میشود.
7. لیبی
بر اساس قوانین رسمی لیبی، شهروندان ایران جزو ملیتهایی هستند که اجازه ورود به این کشور را ندارند و تنها مجاز به ترانزیت فرودگاهی هستند. به دلیل وضعیت جنگی، امنیتی یا عدم ثبات سیاسی، سفر توریستی یا عادی به این کشور غیرممکن و بسیار خطرناک تلقی میشود و سفارت خدمات ویزا ارائه نمیدهد.
8. سوریه
سفر انفرادی و توریستی به دلیل تغییرات سیاسی اخیر متوقف شده و ورود ایرانیان از طریق خطوط هوایی و مرزهای زمینی ممنوع اعلام شده است. تنها راه عبور از این محدودیت، اخذ «مجوز رسمی و تأییدیه قبلی» از مقامات مربوطه سوری است. این مجوز باید پیش از سفر و معمولاً از طریق یک متولی مجاز، هماهنگ و تأیید شود.
9. بحرین
با توجه به اختلافات و روابط سیاسی، و بسته بودن سفارت بحرین از سال ۱۳۹۴، سفر انفرادی به این کشور عملاً غیرممکن است. ویزای الکترونیکی بحرین برای ایرانیان صادر نمیشود و برای دریافت ویزای توریستی لیبل، نیاز به دعوتنامه معتبر از یک شخص یا شرکت بحرینی دارد تا بازگشت فرد را تضمین کند. حتی با وجود این شرایط، تضمینی برای موافقت با درخواست ویزا وجود ندارد.
10. کویت
اخذ ویزای کویت برای ایرانیان به شدت منوط به دریافت ویزای بازدید (Visit Visa) و دعوتنامه از یک کارفرمای کویتی یا بستگان درجه یک مقیم است که تضمینکننده بازگشت فرد و مسئولیت قانونی آن باشند.
تسهیلات: افراد دارای اقامت معتبر کشورهای GCC و دارندگان ویزای معتبر یا مجوز اقامت آمریکا، بریتانیا یا حوزه شینگن، واجد شرایط درخواست ویزای الکترونیکی کویت هستند. همچنین گزارشهایی مبنی بر تسهیل صدور ویزای تجاری برای ایرانیان منتشر شده است.
کشورهای با ریسک بالای ورود برای ایرانیان
در حوزه سفر، مشکل صرفاً به موانع اخذ ویزا ختم نمیشود؛ حتی اگر سختترین فرآیندها را پشت سر بگذارید، اختیار افسر مرزی در لحظه ورود بسیار مهم است. دیدن گذرنامه شما کافی است تا افسر مرزی، بنا بر تشخیص خود، ویزای شما را ابطال کرده یا شما را دیپورت کند.
علاوه بر محدودیتهای رسمی، بر اساس برخی شنیدهها و گزارشهای غیررسمی کاربران، کشورهای دیگری (مانند اریتره و بوتان) نیز وجود دارند که ورود با پاسپورت ایران و اخذ ویزای آنها توصیه نمیشود. این گزارشها اغلب شامل مواردی مانند رفتار نامناسب یا مشکلات غیرمنتظره در فرایند ورود هستند.
هیچ اطلاعات رسمی مستندی در خصوص ممنوعیت ورود ایرانیان به اینگونه کشورها وجود ندارد. هدف ما اطلاعرسانی برای رعایت احتیاط بیشتر است و نمیتوانیم این گزارشها را تأیید یا تکذیب کنیم.
سفر به برخی کشورها میتواند مشکلساز شود!
ممکن است ورود به برخی مناطق خاص هیچگونه محدودیت ویزایی در لحظه نداشته باشد، اما داشتن سابقه سفر و مهر ورود/خروج به آنها در گذرنامه، میتواند برای سفرهای آتی شما به کشورهای دیگر مشکلساز شود. این مناطق عموماً از حکومتهای خودمختاری تشکیل شدهاند که توسط سازمان ملل یا اکثریت جامعه جهانی به رسمیت شناخته نشدهاند.
به منظور پیشگیری از بروز مشکلات احتمالی، توصیه میشود تا در صورت سفر به این مناطق، حتماً با در نظر گرفتن قوانین کشور مقصد بعدی خود، گذرنامه خود را تعویض نمایید تا هیچ اثری از مهر ورود و خروج به این مناطق در آن باقی نماند.
این مناطق حساس شامل موارد زیر هستند:
- قبرس شمالی
- آبخازی
- اوستیای جنوبی
- کریمه
- دونتسک و لوهانسک
- ترانسنیستریا
- کوزوو
- ناگورنو – قره باغ
- صحرای غربی
- سومالیلند
- کره شمالی
راهکار دور زدن محدودیتهای دریافت ویزا
محدودیتهای ویزا در سطح بینالمللی بیش از آنکه محدود به ملیت باشد، به اعتبار پاسپورت فرد بستگی دارد. اگر دسترسی به کشورهای جهان (چه با ویزا و چه بدون ویزا) برای شما اهمیت بالایی دارد، اخذ پاسپورت دوم راهکاری مؤثر و قابل اتکا محسوب میشود. در این حالت، شما میتوانید برای سفر به مقاصد خاص، از پاسپورت قویتر خود استفاده کنید؛ البته مشروط بر آنکه هنگام سفر، این پاسپورت معتبر را به همراه داشته باشید.
اگر موفق به دریافت پاسپورت دوم یا مجوز اقامت یک کشور خارجی شدهاید، حتما قوانین اخذ ویزای کشور مقصد را بر اساس تابعیت دوم یا اقامت خود بررسی کنید. در بسیاری از موارد، این وضعیت جدید، شما را از دریافت ویزا معاف نموده و یا روند اخذ آن را به واسطه بهرهمندی از ویزای الکترونیکی یا ویزای در بدو ورود تسهیل میکند.
جمعبندی و توصیههای ویزالند
موضوع محدودیتهای ویزا بیش از آنکه یک ممنوعیت مطلق باشد، یک طیف از سختگیریهای دیپلماتیک و امنیتی است. توصیه ما در ویزالند این است که همواره اطلاعات را از منابع رسمی و بهروز دنبال کنید تا از آخرین تغییرات احتمالی مقررات ویزا مطلع باشید و فریب اطلاعات غیرمستند را نخورید. در نهایت، اگر هدف شما صرفاً سفر توریستی است، پیشنهاد میکنیم تمرکز خود را بر کشورهایی قرار دهید که هیچ گونه محدودیتی در اعطای ویزا یا ورود برای گذرنامه ایرانی ندارند.
ارسال پاسخ به