از تاریخ ۲۹ جولای ۲۰۲۵، اداره مهاجرت، پناهندگی و شهروندی کانادا (IRCC) یک سیاست جدید و مهم را در فرایند رسیدگی به درخواست‌های رد شده ویزا اعمال می‌کند. بر اساس این تغییر، متقاضیانی که درخواست ویزای آن‌ها ریجکت می‌شود، به صورت خودکار یادداشت‌های افسر مهاجرت (نوت آفیسر) را همراه با نامه ریجکتی دریافت خواهند کرد.

این اقدام، متقاضیان را از طی کردن فرآیند طولانی و پرهزینه درخواست دسترسی به اطلاعات (ATIP) برای دستیابی به دلایل رد پرونده، بی‌نیاز می‌سازد. شفافیت جدید به افراد اجازه می‌دهد تا با درک بهتر علت ریجکت شدن درخواست خود (مانند ضعف در مدارک یا وابستگی ناکافی به کشور مبدأ)، برای رفع ایرادات و بهبود پرونده خود در آینده اقدام کنند. این تغییر در حالی اعمال می‌شود که نرخ صدور ویزای تحصیلی از ۶۰٪ در سال ۲۰۲۳ به ۴۸٪ در سال ۲۰۲۴ کاهش یافته است، موضوعی که موجب افزایش درخواست‌های نوت افسر به IRCC شده بود.

تفاوت «نوت آفیسر» با «نوت‌های GCMS» کانادا

تا پیش از این، متقاضیان برای دسترسی به جزئیات پرونده خود، از طریق درخواست ATIP برای دریافت نوت‌های GCMS اقدام می‌کردند. این نوت‌ها گزارش‌های جامعی هستند که در سیستم مدیریت پرونده جهانی IRCC ذخیره می‌شوند و شامل تمام جزئیات مربوط به یک پرونده مهاجرتی، مشاهدات افسر و به‌روزرسانی‌ها هستند.

با این حال، نوت‌های جدید افسر که به صورت خودکار برای درخواست‌های رد شده ارسال می‌شوند، با نوت‌های GCMS تفاوت‌های مهمی دارند:

  • نوت آفیسر: به صورت خودکار همراه با نامه رد درخواست ارسال می‌شود و نیازی به درخواست اضافی ندارد. این نوت‌ها خلاصه‌ای از دلایل اصلی رد پرونده را ارائه می‌دهند.
  • نوت‌های GCMS: باید به صورت رسمی از طریق درخواست ATIP دریافت شوند و شامل جزئیات بسیار بیشتری از فرایند بررسی پرونده هستند. بر اساس قوانین کانادا، IRCC و آژانس خدمات مرزی کانادا (CBSA) موظف‌اند ظرف ۳۰ روز به این درخواست‌‌‌ها پاسخ دهند، اما در پرونده‌های پیچیده ممکن است درخواست زمان بیشتری داشته باشند.

بنابراین، گرچه نوت‌های GCMS همچنان جامع‌ترین اطلاعات موجود به شمار می‌روند، اما ارسال خودکار نوت‌های جدید افسر، اولین و سریع‌ترین راه برای متقاضیان است تا از دلایل اصلی ریجکت مطلع شوند.

هدف از ارسال نوت آفیسر: کاهش نیاز به پیگیری‌های حقوقی

هدف از جدیدترین اقدام دولت کانادا، یعنی ارسال نوت آفیسر، افزایش شفافیت در فرایند تصمیم‌گیری است. پیش از این، متقاضیانی که با نامه‌های ریجکت مبهم مواجه می‌شدند، ناچار بودند برای کشف دلایل اصلی رد درخواست خود، از طریق درخواست ATIP یا بررسی قضایی (Judicial Review) اقدام کنند.

با ارائه خودکار نوت آفیسر، IRCC درصدد تحقق دو هدف زیر است:

1. کاهش سردرگمی و کمک به تصمیم‌گیری: با داشتن دلایل واضح و مشخص، متقاضی می‌تواند تصمیم بگیرد که مجدداً درخواست دهد یا خیر.

2. کاهش حجم درخواست‌های ATIR و تعداد پرونده‌های قضایی: شفافیت جدید شفافیت جدید می‌تواند بار روی دوش سیستم قضایی و مهاجرتی را کاهش دهد. این درخواست‌ها فرآیندی زمان‌بر و اغلب پرهزینه بودند که بار سنگینی را بر دوش متقاضیان و سیستم قضایی کانادا می‌گذاشت.

کدام درخواست‌ها شامل طرح جدید نوت آفیسر می‌شود؟

این طرح در حال حاضر فقط برای انواع مشخصی از درخواست‌ها اجرا می‌شود که شامل درخواست‌های اصلی و همچنین تمدید هستند:

  • ویزای توریستی کانادا (TRV): این طرح شامل ویزاهای اقامت موقت و بازدیدکنندگان می‌شود اما مجوز الکترونیکی سفر (eTA) و مجوز اقامت موقت (TRP) را در بر نمی‌گیرد.
  • ویزیتور رکورد (Visitor Record): بازدید کنندگانی که به صورت قانونی وارد کانادا شده‌اند و درخواست تمدید اقامت توریستی آن‌ها رد شده است.
  • ویزای تحصیلی کانادا / مجوز تحصیل (Study Permit): درخواست‌های ویزای تحصیلی کانادا که از سوی افسر مهاجرت رد شده‌اند.
  • ورک پرمیت کانادا / مجوز کار (Work Permit): درخواست‌های ویزای کاری که به دلایل مختلف رد شده‌اند.

نکته مهم: این امتیاز شامل متقاضیانی که برای ثبت درخواست ویزای کانادا از پروتال جدید IRCC کنند، نخواهد شد! اما اداره مهاجرت کانادا اعلام کرده است که در آینده قصد دارد این طرح را به سایر انواع درخواست‌ها نیز گسترش دهد.

روند ارسال نوت آفیسر کانادا برای درخواست‌های رد شده

همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، این اداره به صورت خودکار و بدون نیاز به درخواست مجدد، نوت آفیسر را همراه با نامه ریجکت برای متقاضیان ارسال خواهد کرد. بنابراین، افراد واجد شرایط برای اطلاع از دلایل رد پرونده، نیازی به پیگیری یا ثبت درخواست اضافی ندارند.

البته IRCC با بررسی هر پرونده به صورت موردی، استثناهایی را نیز در نظر می‌گیرد. به این معنا که ممکن است در برخی موارد خاص، به دلیل ملاحظات امنیتی، حفظ حریم خصوصی یا سایر نگرانی‌ها، بخش‌هایی از نوت آفیسر حذف شود. با این حال، به طور کلی انتظار می‌رود که نامه رد درخواست و نوت آفیسر مربوط به آن، مستقیماً برای شخص متقاضی یا نماینده مجاز او (مانند وکیل یا مشاور مهاجرت) ارسال گردد.

دغدغه‌ها و تجربه‌های اولیه: شفافیت بدون وضوح؟

بزرگترین چالش با وجود استقبال اولیه از این تصمیم IRCC، گزارش‌های میدانی و نظرات کارشناسان نشان می‌دهد که این طرح بدون چالش نیست. تحلیل‌های اولیه بر اساس نمونه‌های ارائه‌شده از نوت‌های افسر، دغدغه‌هایی را مطرح کرده که می‌تواند شفافیت مورد انتظار را به خطر بیندازد.

۱. کیفیت پایین و ناکافی بودن جزئیات:

اولین و مهم‌ترین انتقاد، مربوط به محتوای نوت‌هاست. حدودا دو روز پس از اعمال سیاست جدید، فعالان مهاجرتی و وکلا اعلام کرده‌اند که نمونه‌های اولیه این نوت‌ها «به‌شکل ناامیدکننده‌ای کوتاه» و «سطحی» هستند. اگر این نوت‌ها صرفاً شامل جملات عمومی یا از پیش‌تعریف‌شده باشند، عملاً کمکی به متقاضیان نخواهند کرد!

۲. عدم کاهش چشمگیر پیگیری‌های حقوقی:

اما با توجه به ماهیت سطحی نوت‌ها، پیش‌بینی می‌شود بسیاری از متقاضیان همچنان برای دریافت جزئیات بیشتر و فهم دلایل اصلی رد درخواست خود، مجبور به ثبت درخواست‌های ATIP یا پیگیری قضایی شوند.

۳. نگرانی از پنهان ماندن فرایندهای تصمیم‌گیری:

نوت‌های جدید، تنها خلاصه‌ای از تصمیم نهایی را ارائه می‌دهند و شامل اطلاعات کلیدی مانند استفاده از نرم‌افزار Chinook، اطلاعات مربوط به زمان‌بندی و اولویت‌بندی پرونده‌ها نیست. این فقدان جزئیات ممکن است جزئیات تکمیلی درباره نحوه بررسی را از دید متقاضیان پنهان نگه دارد.

در حالی که این اقدام گام مثبتی در جهت افزایش پاسخگویی است، موفقیت آن به‌طور کامل به کیفیت و جزئیات اطلاعاتی بستگی دارد که IRCC در این نوت‌ها ارائه می‌دهد. انتظار می‌رود این طرح در فازهای بعدی خود با بازخورد جامعه مهاجرتی، تکامل پیدا کند.