با اعلام آژانس‌ها و رسانه‌های بین المللی، ایران با اجرای تغییرات گسترده از 6 مرداد 1404، امکان سفر مستقل برای اکثر گردشگران خارجی را متوقف کرده است. این سیاست در پی درگیری ۱۲ روزه با اسرائیل و با هدف افزایش ایمنی و احیای صنعت گردشگری معرفی شده است. در صورت تایید این تصمیمات توسط وزارت امور خارجه ایران، نمایانگر یکی از مهم‌ترین تغییرات در سیاست‌های مربوط به صنعت گردشگری در ایران خواهد بود.

سیاست‌های جدید گردشگری ایران پس از جنگ دوازده‌روزه

تغییراتی که ایران پس از جنگ دوازده‌روزه در سیاست‌های گردشگری خود اعمال کرده، صرفاً به نحوه صدور ویزا محدود نیست؛ این بازنگری‌ها بر چگونگی اقامت، مقررات رفت‌وآمد، نظارت بر ورود و خروج توریست‌های خارجی موثر است. در ادامه، هر یک از این محور‌ها را جداگانه و به‌تفصیل بررسی خواهم کرد.

تورهای گروهی، تنها مسیر ورود برای متقاضیان ویزای ایران

طبق این گزارشات، کلیه بازدیدکنندگانی که برای ورود به ایران نیاز به ویزا دارند، اکنون موظف هستند سفر خود را در قالب یک تور گروهی یا خصوصی و از طریق یک “آژانس مسافرتی ایرانی و مورد تایید وزارت امور خارجه” رزرو کنند. این الزام به معنی پیروی از یک برنامه سفری ثابت بوده که با تعیین نحوه ورود و خروج، مسیر سفر و محل‌های مجاز اقامت، امکان هرگونه انعطاف در زمان سفر را غیرممکن خواهد کرد.

اقامت گردشگران فقط در هتل‌ها و مهمانخانه‌های مجاز

اقامتگاه‌ها “فقط” باید توسط آژانس و از میان هتل‌ها و مهمانخانه‌های ثبت‌شده رزرو شوند. اقامت نزد افراد محلی یا استفاده از پلتفرم‌هایی مانند “Couchsurfing” صراحتاً ممنوع اعلام شده است.

راهنمای مجاز، همواره همراه گردشگران

همراهی گردشگران با یک “راهنمای دارای مجوز” در تمام طول سفر، تضمین می‌کند که گردشگران در هیچ مقطعی بدون نظارت رسمی نخواهد بود. منابع دو مدل مجاز برای این همراهی را تشریح کرده‌اند:

  • راهنمای همراه تمام‌وقت (Escort Guide): در این حالت، یک راهنمای واحد از لحظه ورود گردشگر تا زمان خروج، به طور مداوم او را همراهی کرده و مسئولیت کلیه هماهنگی‌ها و نظارت بر فعالیت‌ها را بر عهده دارد.
  • راهنمایان محلی (Local Guides): در روش دوم، در هر شهر یا مقصد، یک راهنمای محلی به گردشگر ملحق شده و پس از پایان بازدید، او را به راهنمای مقصد بعدی تحویل می‌دهد.

استثنائات محدود: مسافران زمینی با وسایل نقلیه شخصی از پیوستن به تور گروهی معاف هستند، اما همچنان باید در تمام مدت سفر خود در ایران توسط راهنما همراهی شوند. همچنین مسافرانی که با کمپر اقدام به سفر به ایران می‌کنند، از الزام به رزرو هتل معاف هستند و می‌توانند در وسیله نقلیه خود اقامت کنند، هرچند راهنمای همراه آن‌ها همچنان موظف به اقامت در هتل است.

مدارک و تعهدنامه‌های جدید برای ورود به ایران

برای اجرای قوانین تازه، مسافرین موظف به ارائه مدارک مشخص و ثبت قراردادهای رسمی با آژانس‌های مسافرتی شده‌اند.

  • پرونده رزومه (Resume File): متقاضیان باید یک “رزومه” شامل سوابق سفر، تجربیات تحصیلی و حرفه‌ای، و لینک پروفایل‌های فعال خود در شبکه‌های اجتماعی را ارائه دهند. هدف اعلام‌شده از این اقدام، تسریع در بررسی‌های امنیتی عنوان شده است. چنین تصمیمی، اخیرا در خصوص نظارت آمریکا بر شبکه‌های اجتماعی نیز اتخاذ شده است.
  • قرارداد رسمی تور: مسافر ملزم به امضای یک قرارداد رسمی با آژانس‌های مسافرتی هستند که در آن باید ضمن تشریح جزئیات تور و هزینه‌ها، پایبندی خود به “مقررات ایمنی و سیاسی” ایران را نیز تأیید کند.

تشریفات جدید برای تمدید ویزای ایران

روند تمدید ویزای ایران دستخوش تغییرات مهمی شده و دیگر به سادگی گذشته نیست. در حال حاضر، هرگونه تمدید ویزا نیازمند دریافت تأییدیه قبلی است. مسافران باید درخواست خود را پیش از موعد و از طریق آژانس مسافرتی مسئول تورشان ثبت کنند.

نحوه پرداخت هزینه‌های تور برای مسافرین بین‌المللی

براساس اعلامیه‌ی جدید، تا زمانی که ویزای مسافرین بین‌المللی به صورت رسمی توسط وزارت امورخارجه تأیید نشده باشد، ملزم به پرداخت هیچ‌گونه ودیعه یا پیش‌پرداختی به آژانس‌های مسافرتی برای رزرو تور خود نخواهند بود.

لغو مهر ویزای در گذرنامه‌ی مسافران

دولت ایران طرح عدم درج مهر ورود و خروج در گذرنامه‌ها را به اجرا گذاشته است. بر اساس این طرح، هنگام ورود و خروج از مرزهای ایران، هیچ‌گونه مهری در پاسپورت مسافرین ثبت نمی‌شود. این اقدام به مسافران امکان می‌دهد تا بدون نگرانی از محدودیت‌های سفر به کشورهای دیگر، از ایران بازدید کنند.

چه افرادی مشمول قوائد جدید گردشگری می‌شوند؟

براساس قانون جدید، تمام افرادی که پیش از این ملزم به دریافت ویزای ایران بودند، اکنون تنها از طریق تورهای گروهی یا خصوصی می‌توانند وارد کشور شوند. این الزام هم شامل ملیت‌هایی است که باید ویزای خود را از طریق کنسولگری و با طی تشریفات اداری دریافت می‌کردند و هم ملیت‌هایی که پیش‌تر امکان دریافت ویزای فرودگاهی داشتند.

معافیت‌های تغییرات جدید

تنها گروهی که از قانون رزرو تور اجباری معاف هستند، شهروندان کشورهایی هستند که با ایران قرارداد لغو روادید (معافیت از ویزا) دارند. این افراد می‌توانند به صورت انفرادی و بدون نیاز به تور به ایران سفر کنند. با این حال، این افراد نیز ملزم به ارائه برنامه سفری دقیق و اقامت در هتل‌ها یا اقامتگاه‌های ثبت‌شده هستند.

علت تغییرات صورت گرفته در قوانین ویزای ایران

این تغییرات اساسی در سیاست‌های ویزا و گردشگری ایران بی‌دلیل نبوده و ریشه در مجموعه‌ای از عوامل سیاسی، امنیتی و اقتصادی دارد. مهم‌ترین دلایل عبارتند از:

۱. تنش‌های ژئوپلیتیکی:
 درگیری ۱۲ روزه اخیر میان ایران و اسرائیل منجر به لغو گسترده پروازها، کاهش شدید ورود گردشگران خارجی و وارد شدن ضربه جدی به صنعت گردشگری ایران شد. تغییرات جدید تلاش برای بازسازی شرایط پس از آن است.

۲. افزایش ایمنی و کنترل:
وزارت امور خارجه ایران براساس بخشنامه منتشر شده هدف اصلی این سیاست‌ها را ارتقای سطح امنیت مسافران عنوان کرده است. این اقدام به‌ویژه برای پیشگیری از ریسک‌های احتمالی در شرایط حساس منطقه‌ای طراحی شده است.

۳. احیای اقتصاد گردشگری:
 با توجه به رکود ایجادشده در پی کاهش سفرها، این سیاست همچنین با هدف تقویت اقتصاد گردشگری تدوین شده است. تمرکز بر تورهای گروهی و راهنمایان رسمی می‌تواند منجر به فعال‌تر شدن کسب‌وکارهای محلی، اپراتورهای تور و صنایع وابسته شود و در نتیجه نقش مستقیمی در احیای این بخش ایفا کند.

سکوت وزارت امورخارجه مانع اجرا قوانین نمی‌شود!

این قوانین از ۶ مرداد، توسط آژانس‌های بین‌المللی و بر اساس بخشنامه وزارت امور خارجه ایران اجرا می‌شود. اما در زمان انتشار این خبر، نه خود وزارت امور خارجه و نه سفارت‌های ایران در کشورهای مختلف هیچ اطلاعیه‌ای درباره این تغییرات منتشر نکرده‌اند.

واکنش گردشگران خارجی به قوانین جدید

اعلام تغییرات ویزای ایران با واکنش منفی شماری از گردشگران خارجی همراه شد. برخی معتقدند محدودیت‌های تازه آزادی سفر مستقل را از بین می‌برد؛ از جمله توانایی انتخاب آزادانه محل اقامت، تعامل مستقیم با مردم محلی و تصمیم‌گیری درباره مسیر و زمان سفر. در نظر آن‌ها، این شرایط باعث می‌شود تجربه واقعی سفر به ایران کمرنگ شود. گروه دیگری هم فراتر رفته و اعلام کرده‌اند که به دلیل همین تغییرات، سفرهای برنامه‌ریزی‌شده خود را لغو کرده‌اند و پیش‌بینی می‌کنند بسیاری از گردشگران دیگر نیز همین تصمیم را بگیرند.

برخی کاربران قوانین جدید ایران را با سیاست‌های سختگیرانه ترکمنستان مقایسه می‌کنند. دولت ترکمنستان نیز سفرهای مستقل را محدود کرده و گردشگران عمدتاً باید از طریق آژانس‌های رسمی و تورهای سازمان‌یافته وارد شوند؛ هرچند این کشور در حال تلاش‌ برای ساده‌تر کردن این روند و صدور ویزای الکترونیکی برای گردشگران بین المللی است.

جدیدترین تغییرات ویزای ترکمنستان | ورود به این کشور آسان‌تر می‌شود؟

تسهیل ویزای ترکمنستان

نکات مهم برای مسافران بین المللی

با توجه به تغییرات اخیر در سیاست‌های ویزا و گردشگری ایران، رعایت برخی موارد می‌تواند از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کند.

  • برنامه‌ریزی زودهنگام: روند بررسی و صدور ویزا نسبت به گذشته زمان‌برتر شده و در برخی موارد ممکن است تا دو ماه طول بکشد. بنابراین بهتر است از ۲ تا ۳ ماه پیش از تاریخ سفر برای دریافت ویزا اقدام کنید.
  • انتخاب آژانس بین‌المللی معتبر: همکاری با آژانس‌های رسمی و شناخته‌شده که تجربه کار با قوانین ویزای ایران را دارند، باعث سهولت و امنیت بیشتر سفر شما می‌شود.
  • رعایت آداب و رسوم محلی: پوشش مناسب، احترام به هنجارهای فرهنگی و عمل به دستورالعمل‌های راهنمای تور اهمیت زیادی دارد.
  • اطلاع‌رسانی و پیگیری مستمر: قوانین ورود ممکن است تغییر کند. پیش از رزرو یا عزیمت، آخرین شرایط را از آژانس مسافرتی یا منابع رسمی بررسی کنید.

تغییرات جدید در قوانین ویزای ایران، به‌ویژه الزام به شرکت در تورهای سازمان‌یافته و ارائه جزئیات کامل برنامه سفر و اطلاعات هویتی، نشان‌دهنده رویکردی دقیق‌تر و سخت‌گیرانه است.

آژانس‌های مسافرتی و وزارت امورخارجه این تغییرات را اقداماتی برای افزایش ایمنی مسافران و تقویت اقتصاد گردشگری ارزیابی می‌کنند، اما برخی مسافران نسبت به محدود شدن آزادی حرکت و کاهش تجربه شخصی سفر نگرانی دارند. بنابراین، مسافرانی که قصد سفر به ایران دارند، بهتر است با آگاهی از این مقررات، برنامه‌ریزی سفر خود را بر اساس الزامات جدید تنظیم کنند.